کتاب “عروج اهریمن و مسیر حمله نخستین او” نوشتۀ پروفسور آنتونیو پانااینو تازه‌ترین پژوهش در حوزۀ کیهان‌شناسی زرتشتی در جهان است که در انتشارات موسسه تاریخ ادیان دانشگاه استراسبورگ فرانسه به انتشار رسیده است. عنوان کامل انگلیسی این کتاب “Ahreman’s Ascent and the Direction of His Primordial Aggression with an Excursus about the Cosmic Egg” است.

پروفسور آنتونیو پانااینو استاد رشتۀ زبان‌های باستانی ایران در دانشگاه بولونیا است که بیش از سه دهه در این دانشگاه به تدریس و تعلیم ایران‌شناسان مشغول بوده است. موضوع کتاب دربارۀ حمله اهریمن به قلمرو اهورامزدا و نفوذ وی به کره‌های آسمانی است. این نکته در متن پهلوی کتاب بن‌دَهِشْن آمده و یکی از مباحث مهم کیهانی از دیدگاه زرتشتیان باستان به حساب می‌آمده است. در یکی از فصل‌های کتاب به سیر تحول ترسیم آسمان از حالت ساده به الگوی کروی اشاره شده است.

در فصلی دیگر حرکت عمودی و افقی اهریمن و کتاب «روایات» نوشته دستور بَرزو کامدین از موبدان سدۀ 17 میلادی اشاره شده که الگویی متأخر برای ترسیم افلاک از دیدگاه اوستا و بن‌دهشن ارائه نمود. ایرانیان در دورۀ ساسانی به الگوی کیهانی کروی باور داشتند و آسمان را دارای کره‌ها و افلاک چندگانه می‌دانستند. در پایان کتاب نیز تصاویری از لایه‌های افلاک و نام‌های آن در زبان فارسی میانه و فارسی نو آمده که به درک بهتر موضوع یاری می‌رساند. این کتاب در 114 صفحه تدوین شده است.